Ook: shocktherapie.
Schoktherapie in een economische context betekent een reeks snelle en uitgebreide economische hervormingen die door een regering worden doorgevoerd om economische crisis aan te pakken of de overgang te maken van een centraal geleide economie naar een markteconomie. De term wordt vaak geassocieerd met drastische en onmiddellijke beleidsveranderingen in plaats van geleidelijke, stapsgewijze aanpassingen.
In extreme zin gaat het bijvoorbeeld om maatregelen als het plotseling doorvoeren van een omvangrijk economisch liberaliseringsprogramma, waarin valutarestricties worden losgelaten, ondernemingen op grote schaal (en daardoor vaak onvoldoende doordacht) worden geprivatiseerd, overheidssubsidies en staatssteun worden afgeschaft, handelsbarrières worden geslecht, en vrijhandel, de vrije markt en marktwerking opeens de norm zijn.
Voorvechter van de economische schoktherapie was de prominente, aan de Harvard universiteit opgeleide ontwikkelingseconoom Jeffrey Sachs.
Als modelvoorbeeld van toepassing van economische schoktherapie wordt vaak Polen genoemd, dat na de val van het communisme, op advies van Jeffrey Sachs onderdelen van schoktherapie doorvoerde (de privatisering van Poolse staatsbedrijven werd geleidelijk doorgevoerd). Ook in Rusland werd vanaf begin jaren negentig een economische schoktherapie doorgevoerd.
Hoewel schoktherapie in sommige gevallen wordt geprezen omdat het een snelle economische transformatie teweegbrengt, wordt het ook bekritiseerd vanwege de vaak optredende negatieve sociale gevolgen. Snelle veranderingen kunnen leiden tot banenverlies, grotere ongelijkheid en sociale onrust.
Voorbeeld
- ''Milei beëdigd als president van Argentinië, wil 'schoktherapie' voor economie - In Buenos Aires is de nieuwe Argentijnse president Javier Milei beëdigd. In zijn eerste toespraak zei hij dat hij geen andere manier ziet dan "een schoktherapie" om de economie van het land op orde te krijgen. Zo wil hij bezuinigingen doorvoeren die neerkomen op zo'n 5 procent van het bruto nationaal product. Milei zei dat het land nooit eerder in zo'n slechte staat is overgedragen aan een nieuwe regering als nu. Zijn voorgangers hebben het land volgens hem achtergelaten zonder geld en met de dreiging van een hyperinflatie van 15.000 procent......In zijn overwinningsspeech na de verkiezingen zei hij al dat hij het mes wil zetten in het overheidsapparaat. Zo wil hij de overheidsuitgaven omlaagbrengen door ministeries op te doeken, net als de Centrale Bank. Ook zei hij een einde te willen maken aan "de alom aanwezige staat waar slechts enkelen van profiteren terwijl de meerderheid moet lijden". .....Milei zei ook af te willen van de lokale munteenheid, de peso, en in plaats daarvan de dollar te willen invoeren.'
Bron: NOS - 10-12-2023.
- 'Shocktherapie stimuleerde armoede en misdaad - .....concludeert het UNDP, het ontwikkelingsfonds van de VN,......De snelle overgang van een centraal geleide economie naar een markteconomie, zo luidt het oordeel, is een ramp voor de regio gebleken: honderden miljoenen mensen zijn tot armoede vervallen, de economische productie is ingestort en de sociale voorzieningen konden deze calamiteit onvoldoende opvangen. 'De ''hervorming'' van de voormalige communistische landen is een eufemisme voor wat in werkelijkheid een Grote Depressie is geweest', meldt UNDP's Human Development Report for Central and Eastern Europe and the CIS, 1999. .....Het UNDP is .... hard in haar oordeel over de shocktherapie die de meeste landen op economisch gebied hebben toegepast. De prijzen zijn veel te snel geliberaliseerd en de economische groei is onvoldoende gestimuleerd. Daarbij is veronachtzaamd dat er instituties moeten blijven bestaan die over het welzijn van de bevolking waken.'
Bron: Volkskrant - 16-10-1999.
Engels: shock therapy.
Zie ook: economie, hervormen, herstructurering, marktwerking, vrijemarkteconomie, vrijhandel, privatiseren, liberalisering, hyperinflatie, devaluatie, werkloosheid, armoede, landenfaillissement, oligarch, die Wende, cold turkey, shock and awe, austerity, Chicago School of Economics, Washington Consensus. Vergelijk: protectionisme, staatssteun, subsidie. Vergelijk: schokbestendig, zonnebloemkapitalisme.
 Tip anderen
|
