Een situatie waarin het mechanisme van vraag en aanbod - het prijsmechanisme, het marktmechanisme - niet goed werkt, bijvoorbeeld:
- Perfect werkende markten veronderstellen dat kopers en verkopers volledig op de hoogte zijn van alles wat de markt betreft (transparantie van de markt); er kan echter sprake zijn van onvolledige informatie bij kopers of bij verkopers, waardoor het mechanisme van vraag en aanbod niet goed werkt.
- Soms kunnen niet tot een evenwichtsprijs komen omdat het aanbod vertraagd reageert op het prijssignaal. Dit is vaak het geval als de natuur het tempo bepaalt, denk aan agrarische producten.
- Voor sommige goederen kan geen prijs bepaald worden. Denk aan collectieve goederen zoals een leefbaar milieu, veiligheid, straatverlichting, defensie, rechtszekerheid en openbaar bestuur; hiervoor is een overheid nodig om die te verschaffen.
- Soms is er veel aanbod maar is er geen vraag die het aanbod kan opnemen (bijvoorbeeld bij vraaguitval), of omgekeerd (bijvoorbeeld bij een short squeeze).
- Sommige prijzen zijn bij een vrije werking van vraag en aanbod hoger of lager dan men op een bepaald moment maatschappelijk aanvaardbaar vindt. De overheid grijpt dan in en stelt maximumprijzen of minimumprijzen vast.
Er is doorgaans geen sprake van volkomen concurrentie met een perfect werkend marktmechanisme. Monopolies en oligopolies kunnen door machtsposities de wensen van consumenten beïnvloeden of zelfs voorbij gaan aan die wensen (zie ook: marktmacht).
Voorbeeld
'De marktfalen-theorie vertrekt vanuit het principe dat een optimaal functionerende markt via het prijsmechanisme de hoogste welvaart oplevert (Teulings et al., 2003; De Kam et al., 2021). In een perfecte markt bestaan er volledige concurrentie, volledige informatie, homogene producten, rationele actoren, geen negatieve of positieve externe effecten, geen toetredingsbarrières, geen of zeer beperkte transactiekosten, en toegang tot kapitaal. Omdat het idee is dat consumenten hun eigen nut maximaliseren en producenten hun winst, wordt via het prijsmechanisme de zogenoemde Pareto-efficiëntie bereikt – geen partij kan nog een verbeterde positie bereiken zonder dat dit leidt tot een slechtere positie van een andere partij.....Marktfalen treedt op wanneer er aan een of meerdere voorwaarden voor een perfecte markt niet voldaan wordt. Het prijsmechanisme coördineert de actoren dan niet langer naar het optimale evenwicht.'
Bron: ESB.nu, artikel Wimar Bolhuis - 30-11-2023.
Engels: market failure.
Zie ook: volkomen concurrentie, imperfecte markt, marktmechanisme, prijsmechanisme, prijsvorming, vraag, aanbod, liquiditeit van een markt, niet-liquide markt, marktinfarct, op slot, transparantie van de markt, informatie-asymmetrie, gelijk speelveld, marktverstoring, minimumprijs, maximumprijs, marktmacht, marktmisbruik, marktvorm, marktaandeel, concentratiegraad, economische machtspositie, monopolie, oligopolie, varkenscyclus, vraaguitval, crowded trades, squeeze, short squeeze, paniekverkopen, noodverkoop, sell-out, koersexplosie, discontinue koersbeweging, koerspatroon, handelspatroon. Vergelijk: volkomen concurrentie.
 Tip anderen
|
