Moreel risico, moreel gevaar (noot: meestal wordt het Engelse begrip gebruikt in publicaties). Een economisch begrip dat refereert aan de mogelijkheid dat herverdeling van risico het gedrag van mensen kan veranderen, in de zin dat mensen zich onverantwoordelijk c.q. onverantwoordelijker gaan gedragen als ze weten dat de schade die ze veroorzaken waarschijnlijk vergoed zal worden door derden.
Bij herverdeling van risico kunnen we bijvoorbeeld denken aan de verzekeringsmarkt; bij iemand met een reisverzekering zou het begrip 'moral hazard' slaan op de kans dat deze persoon achterlozer met zijn bagage en kostbaarheden zou kunnen omspringen dan iemand zonder reisverzekering (dit gedrag pogen verzekeraars tegen te gaan door een eigen risico).
Een ander voorbeeld betreft een ziektekostenverzekering waarbij men een bepaald eigen risico heeft. Tot de drempelwaarde van het eigen risico vindt geen vergoeding plaats. Als dat bereikt is wordt de vraag naar zorg niet meer afgeremd. Omdat mensen eerst hun eigen risico hebben moeten betalen, bestaat de kans dat patiënten juist gretiger een beroep op de zorg doen.
Ook in andere financiële markten dan de verzekeringsmarkt wordt het begrip gebruikt. Als centrale banken in economisch moeilijkere tijden c.q. op moeilijke momenten extra geld in omloop brengen en de rente verlagen, en als zij telkens in problemen rakende financiële instellingen de helpende hand bieden (noodkrediet, emergency liquidity funding), dan zou bij financiële instellingen de verleiding kunnen ontstaan risicovoller (minder voorzichtig) te opereren; onverantwoord gedrag zou dan juist beloond in plaats van afgestraft worden.
In de effectenbedrijfstak kan men denken aan personen die geld van anderen beheren en daarbij zelf profiteren van goede resultaten, maar geen nadeel ondervinden van slechte resultaten. Zij lopen, en voelen, persoonlijk geen risico.
Een ander voorbeeld van moreel risico is de reddingsoperatie van de Amerikaanse hypoteekverstrekkers Federal Home Loan Mortgage Corporation (Freddie Mac) en de Federal National Mortgage Association (Fannie Mae) op 7 september 2008. Econoom Den Butter zegt daarover in De Telegraaf:
“Er is geen enkele prikkel voor banken om hun financiën op orde te brengen. De impliciete garantie van de Amerikaanse overheid aan Fannie en Freddie heeft ertoe geleid dat de banken hun boekje ver te buiten zijn gaan.” Op de korte termijn ziet ook Den Butter in de reddingsactie de enige mogelijkheid om de wereldeconomie te behoeden voor een nog diepere crisis. “De hypotheken in de pakketjes zijn gered, de kredietcrisis is hiermee een beetje bezworen.” Voor de langere termijn ziet hij echter alleen maar nadelen. “Het slechte gedrag drijft goed gedrag de markt uit. Als slecht gedrag wordt beloond, zullen steeds meer mensen zich slecht gaan gedragen.”
Bron: DFT.nl - 07-09-2008.
Zie ook: risico, agency theory, principaal-agenttheorie, risicoselectie, averechtse selectie, Working Group on Financial Markets, Greenspan put, too big to fail, meltdown, reddingsoperatie, noodregeling, resolutieschema, vangnetconstructie, resolutie, resolutieschema, systeembank, too big to jail, schuldsocialisatie, debt jubilee, euro-obligatie, eurobond, corona-obligaties, TOZO-graaien.
 Tip anderen
|
