Ook: geldprikkel.
Een vorm van een financiële prikkel: het verschijnsel dat een hogere of lagere prijs leidt tot aanpassing van het economisch gedrag.
Bijvoorbeeld, als de prijs van een product stijgt, kan dit consumenten stimuleren om minder van dat product te kopen, waardoor de vraag afneemt. Aan de andere kant kan een prijsdaling consumenten aanmoedigen om meer van het product te kopen, waardoor de vraag toeneemt. Op dezelfde manier kan een hogere prijs producenten aanmoedigen om meer van een goed of dienst aan te bieden, terwijl een lagere prijs hen kan ontmoedigen.
Prijsprikkels zijn een belangrijk instrument in de economie en worden vaak gebruikt door overheden, bedrijven en andere organisaties om economisch gedrag in een bepaalde richting te sturen, zoals het bevorderen van duurzaamheid, het verminderen van consumptie van bepaalde goederen, of het stimuleren van economische groei.
Voorbeeld
- 'Netbeheerder Stedin roept klanten op om tussen 16.00 en 21.00 uur minder stroom te gebruiken. De problemen op het volle stroomnet zijn zo prangend geworden dat het bedrijf vorig jaar voor het eerst noodaggregaten heeft moeten inzetten om stroomuitval te voorkomen. ... De problemen op het net doen zich vooral voor tussen 16.00 en 21.00 uur in de winter — als mensen thuis komen, de lichten aandoen, elektrisch verwarmen, koken en hun elektrische auto in de lader steken. De netbeheerder wil daarom dat huishoudens op dat tijdstip minder stroom gaan gebruiken, en bijvoorbeeld juist vaker overdag een was doen of de auto laden. Eerdere campagnes om gedragsverandering te bereiken hadden echter nog geen enorm effect. ‘Het zou daarom goed zijn als we consumenten met prijsprikkels kunnen belonen voor het gewenste gedrag’, zegt Bogers [Koen Bogers, ceo van netbeheerder Stedin, red.] . In de praktijk betekent dit dat nettarieven midden op de dag, als er bijvoorbeeld veel zonnestroom wordt opgewekt, goedkoop zijn en in de avond als iedereen thuiskomt juist duurder.'
Bron: FD - 05-03-2025.
- '‘Duurzaam gedrag komt eerder door prijsprikkel dan doemscenario’ - Prijsprikkels hebben een sterkere invloed op duurzaam gedrag dan toekomstscenario’s over natuurrampen, schrijven onderzoekers van het Sociaal en Cultureel Planbureau. ....Maar als onderzoekers vragen naar het eigen gedrag, is het beeld heel anders. Slechts de helft voelt zich persoonlijk verantwoordelijk om klimaatverandering te verminderen. In meer dan de helft van de onderzochte situaties zijn Nederlanders niet bereid hun leefstijl te veranderen ten gunste van het klimaat. Als mensen al bereid zijn tot verandering, dan is dat met name uit financieel oogpunt: als niet-duurzaam gedrag duurder wordt. Het effect van de geldprikkel komt voor bij energieverbruik, mobiliteit, voeding en kleding.'
Bron: NRC - 23-04-2024.
- 'Er is bij de versnelling van energiebesparing duidelijk sprake van een schokeffect: de oorlog in Oekraïne, die burgers en overheden tot gedragsverandering heeft aangezet. Hoogleraar omgevingspsychologie Linda Steg (Rijksuniversiteit Groningen) signaleert dat zo’n externe prijsprikkel de intrinsieke motivatie van mensen ook juist kan verkleinen. „Een klassiek voorbeeld is hoe in Zwitserland het aantal bloeddonoren áfnam toen mensen er een vergoeding voor kregen”, vertelt ze. „Die mensen dachten: ja, hallo, ik deed het omdat ik het zelf belangrijk vind, vanuit mijn intrinsieke motivatie”, zegt Steg. „Toen ze er geld voor kregen, viel die weg.” Maar een prijsprikkel kan dus ook de goede kant op werken.'
Bron: NRC - 04-12-2023.
Engels: price incentive.
Zie ook: gedragseconomie, financiële prikkel, marktwerking, beprijzen, beleidsondersteunende tarieven, stimulus, gedragsbeloning, incentive, inducement, bonus, belastingprikkel, belastingvrijstelling, spitsheffing, prestatieaandelen, dynamisch prijsplafond, remgeld, diftar-systeem, warme sanering, subsidie, stopbonus, leefstijlverzekering, schoktherapie, claw back (procedure, clausule). Vergelijk: perverse prikkels.
 Tip anderen
|
