Een helemaal sluitende definitie van het begrip bestaat er niet, maar in het kort zijn het investeringsfondsen die gefinancierd zijn met staatsgeld, vandaar de vaak ook gehanteerde Nederlandse benamingen staatsinvesteringsfonds, staatsinvesteringsmaatschappij of overheidsfonds. Ook de Engelstalige benaming 'sovereign wealth fund (SWF) wordt vaak gebruikt.
Het staatsgeld is doorgaans afkomstig uit de reserves in vreemde valuta die onder beheer zijn van de monetaire autoriteiten van een land, denk aan de centrale bank en het ministerie van financiën.
Op zich zijn staatsfondsen geen nieuw fenomeen; lang bestaande voorbeelden zijn de Abu Dhabi Investment Authority (ADIA) en de Government of Singapore Investment Corporation (GIC) die in 1976 respectievelijk 1981 werden opgericht.
Ook The Government Pension Fund - Global uit Noorwegen bestaat al langer; dit fonds beheert de overliquiditeit die onstond uit de verkoop van olie en gas. Het oudste staatsfonds is de in 1953 (toen nog onder de naam: Kuwait Investment Board) opgerichte Kuwait Investment Authority.
Door de snelle economische groei en energiereserves onstaan echter nu in landen als China, Rusland en Saudi-Arabië enorm kapitaalkrachtige en liquide staatsfondsen, die weinig transparant werken en - naar men vreest - een verstorende werking op de internationale kapitaalmarkten zouden kunnen hebben, bijvoorbeeld bij een verandering van hun beleggingsstrategie. Maar er ontstaan ook 'dwergen': landen met weliswaar inkomsten uit grondstoffen, maar met relatief bescheiden overschotten.
Voorbeeld
'Staatsfondsen maken een opmars in Afrika. Steeds meer overheden op het continent beginnen naar het voorbeeld van Noorwegen een zogenaamd 'sovereign wealth fund' dat een deel van de overheidsinkomsten belegd voor de toekomst. Op papier een goed idee, maar volgens critici is het nut vaak twijfelachtig en het gevaar op wanbeheer en corruptie groot. Inmiddels hebben negen Afrikaanse landen al een fonds en hebben er nog eens tien een fonds aangekondigd.'
Bron: FD - 14-04-2014.
Alhoewel er geen harde gegevens zijn, lijkt de omvang van staatsfondsen die van private equity en hedge funds makkelijk te kunnen overtreffen.
Rondom de omvang van de staatsfondsen bestaat een gevoel van groeiend onbehagen. In dit verband gaan binnen de Europese Commissie stemmen op om strategisch belangrijke Europese bedrijven te beschermen tegen buitenlandse overnames door middel van een zogenaamd gouden aandeel met vetorecht (2007). In Nederland wordt ook gedacht aan het invoeren van reciprociteit (wederkerigheid), waarbij Nederland ook zou mogen investeren in landen waar de staatsfondsen vandaan komen.
Door de diepe recessie als gevolg van de kredietcrisis (2008-2009) is de roep om actieve overheidsbemoeienis in de economie toegenomen en niet alles aan de vrije markt over te laten. Sommige Europese overheden - met name Frankrijk en ook Duitsland - voeren een activistische industriepolitiek. In Frankrijk werd onder andere het Fonds Stratégique d’Investissement (FSI) opgericht.
Engels: sovereign wealth fund (SWF).
Zie ook: beleggingsfonds, investeringsfonds, overheidsinvesteringsfonds, valutareserves, oliefonds, sovereign poverty fund, State Oil Fund, Abu Dhabi Investment Authority, Alaska Permanent Fund, Australian Future Fund, Brunei Investment Agency, China Investment Corporation, China Jianyin Investment, Dubai Holding, Government of Singapore Investment Corporation, Qatar Investment Authority, Kazakhstan National Fund, Korean Investment Corporation, Kuwait Investment Authority, Lybian Investment Authority, National Pension Reserve Fund, National Social Security Fund, New Mexico State Investment Office Trust, New Zealand Superannuation Fund, Oil Stabilisation Fund, Stabilisatiefonds van de Russische Federatie, Social and Economic Stabilization Fund, Russian National Welfare Fund, Temasek Holdings, The Government Pension Fund - Global, Fonds Stratégique d’Investissement, Investment Corporation of Dubai, International Petroleum Investment Company, Alberta's Heritage Fund, Mubadala Development Company, Mumtaklakat Holding Company, Sovereign Fund of Brazil, State General Reserve Fund, Pula Fund, Timor-Leste Petroleum Fund, Public investment Fund, Permanent Wyoming Mineral Trust Fund, Heritage and Stabilization Fund, RAK Investment Authority. Vergelijk: Wopke-fonds.
 Tip anderen
|
